Author :
Abstract
Hz. Peygamber'in vefatından sonra fetih hareketleri hız kazanmış, İslâm coğrafyası genişlemiş, farklı milletlerden İslâm'a katılımlar artmıştır. Kur'ân'ın anlaşılma çabası herkes tarafından önemsenmiş ancak her fırka Kur'ân'ı kendi görüşü doğrultusunda yorumlamayı tercih etmiştir. Şüphesiz ki bu fırkalardan biri de tasavvuf ehlidir. Kur'ân'ın işârî tefsiri İslâm'ın ilk yıllarında ortaya çıkmış ve mutasavvıflar arasında yayılarak zamanla Kur'ân tefsirinde bir yöntem olarak benimsenmiştir. Seyrü sülûk ve tasavvuf ehline görünerek zâhirî mânadan kopmadan ayetleri sezgisel (keşfi) yönden yorumlama şeklinde kabul edilen işârî tefsir, son dönemde üzerinde birçok çalışma yapılan tefsir yöntemidir. Çalışma konumuzu oluşturan İbn Acîbe'nin (ö. 1224/1809) "el-Baḥrü’l-medîd fî tefsîri’l-Ḳurʾâni’l-mecîd" adlı eseri, zâhirî ve bâtınî yorumları cem eden ancak daha çok işârî yöntemle kaleme alınmış bir eserdir. Eser ile ilgili birçok çalışma yapılmış ancak tespit ettiğimiz kadarıyla coğrafi unsurların yorumlanmasıyla ilgili bir çalışma yapılmamıştır. Bu çalışmada coğrafi unsurları dört ana başlık altında ele aldık. Bunlar: Atmosfer (hava Küre), Litosfer (taş küre), Hidrosfer (su küre) Biyosfer (canlı Küre) dir. İşârî yöntemle yazılmış bu eserde coğrafi unsurlarla ilgili ayetlerin nasıl yorumlandığı tarafımızca merak edilmiş ve bu minvalde çalışma yapılmıştır.
Keywords
Abstract
Hz. After the death of the Prophet, the conquest movements accelerated, the Islamic geography expanded, and the participation of different nations to Islam increased. The effort to understand the Quran has been appreciated by everybody, but each party chose to interpret the Quran in line with its own view. Undoubtedly, one of these groups is a sufist. The ishari interpretation of the Quran appeared in the early years of Islam and spread among Sufis and was adopted as a method in the interpretation of the Quran over time. Ishari interpretation, which is accepted as an intuitive (discovery) interpretation of verses without departing from the apparent meaning by appearing to the masters of navigation and Sufism, is a method of tafsir on which many studies have been made recently. Ibn Acîbe's (d. 1224/1809) work titled "al-Baḥrü'l-medîd fî tafsîri'l-Ḳurʾâni'lmecîd", which constitutes our subject of study, is a book that conceives visual and intangible interpretations, but was written in a more ietic way. work. Many studies have been done on the work, but as far as we have determined, no study has been done on the interpretation of geographical elements. In this study, we discussed the geographical factors under four main headings. These: These are: Atmosphere (air Sphere), Lithosphere (stone sphere), Hydrosphere (water sphere) Biosphere (living Sphere). We wondered how the verses related to geographical elements are interpreted in this work written in the Ishari method and we have made a study in this way.
Keywords
- Ahmed, b. Hanbel, Müsned, İstanbul: Çağrı yayınları, 1992.
- Akpınar, Ali. "İşârî Tefsir ve Kuşeyrî'nin Besmele Tefsiri". Tasavvuf: İlmî ve Akademik Araştırma Dergisi, 3/2002.
- Ateş, Süleyman. İşârî Tefsir Okulu. Ankara: Ankara Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Yayınları, 1974.
- Ay, Mahmut Ay. Ahmed b. Acîbe ve İşârî Tefsir Açısından “El-Bahru'l-Medîd, İstanbul: Marmara Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Doktora Tezi, 2009.
- Beğavî, Ebû Muhammed el-Hüseyn b. Mes’ûd. Tefsîru’l-Beğavî (Meâlimü’t-Tenzîl). nşr. Hâlid Ab- durrahmân el-Akk-Mervan Sevâr, Beyrut: Dâru’l-Ma’rife, 1995.
- Demir, Şehmus. "Kur’an’ın Bilimsel Veriler Işığında Yorumlanmasına Eleştirel Bir Yaklaşım, Tarihten Günümüze Kur’an’a Yaklaşımlar", İstanbul: İlim Yayma Vakfı Kur'ân ve Tefsir Araştırması, 2010.
- Ebû İshak Ahmed b. Muhammed es-Sa’lebî. el-Keşf ve’l-Beyân fî Tefsîri’l-Kur’ân. Beyrut: Dâru’l- Kütübi’l-İlmiyye, 2004.
- Gördük, Yunus Emre. İşârî Tefsirin Mahiyeti, Meşruiyeti ve Bâtınî Yorumdan Farkı. Marife: Dini Araştırmalar Dergisi. 11/2011.
- İbn ʻAcîbe, Ebu’l-Abbas Ahmed b. Muhammed el-Mehdi el-Hasanî el-Fâsî. el-Bahru’l-medîd fî tefsîri’l-Kur’âni’l-Mecîd. thk. Ahmed Abdullah el-Kureşî Ruslân, Kâhire: y.y.,1997.
- İbn Kesîr, Ebû’l-Fidâ İsmail b. Ömer. Tefsîru’l-Kur’ani’l-ʽAzîm. thk. Sâmî Muhammed b. Selâme, Beyrut: Dâru Taybe, 1999.
- Karslı, İbrahim Hilmi. "Kur’an’ın Bilimsel Tefsiri Üzerine Bazı Mülahazalar". Ankara: Diyanet İlmi Dergi. 16/2010.
- Nesefî, Ebu’l-Berekat Abdillah b. Ahmed b. Mahmud. Medârikü’t-Tenzîl ve Hakâiku’t-Te’vîl. Dâru’l- Kelimi’t-Tayyib, Beyrut, 1998.
- Selvî, Dilaver. "Ahmed İbn Acîbe el-Haseni’nin Hayatı, Eserleri ve Tefsirdeki Metodu", Marife: Dini Araştırmalar Dergisi, 10/2010.
- Taberî, Ebû Cafer İbn Cerîr. Câmi‘u’l-beyân fî te’vîli âyi’l-Kur’ân. thk. Ahmed Muhammed Şakir, Beyrut: Müeessesetü’r- risâle, 2000. Tantâvî b. Cevherî el-Mısrî. el-Cevâhir fî tefsîri’l-Ḳurʾâni’l-kerîm. Mısır: Daru Nahda, 1997.
- Uludağ, Süleyman. "İşârî Tefsir". Türkiye Diyanet Vakfı İslâm Ansiklopedisi, 23: 425. İstanbul: TDV Yayınları, 2001.
- Yahyâ b. Sellâm. Tefsîru Yaḥyâ b. Sellâm. thk. Hind Şelbî, Beyrut: Daru'l-Kütübi'l-İlmiyye, 2004.
- Yıldırım, Ahmet. Hadisleri Anlamada İşârî Yorum. Süleyman Demirel Üniversitesi İlahiyat Fakülte- si Dergisi, 2004/2, sayı: 13, s. 20.
- Yıldırım, Celal. İlmin Işığında Asrın Kur’an Tefsiri. İzmir: Anadolu Yayınları, 1989.
- Zürkânî, Muhammed Abdu'l-Azîm. Menâhilu’l-İrfân fî Ulûmi’l-Kur’ân. Beyrut: Dâru’l-Kitâbi’l- Arabî, 1996.
