Author :
Abstract
Ermeniler, Osmanlı Devleti’nde yaşayan en kadîm topluluklardan birisidir. Türklerle Ermenilerin sosyo-kültürel münâsebetleri, diğer gayr-ı müslim topluluklara nazaran daha eskidir. Selçukluların kuruluşundan Osmanlı Devleti’nin son yüzyılına kadar bu münâsebetler müspet biçimde sürdürülmüş ancak XIX. yüzyılın başlarından itibaren siyasî bir takım gelişmelerle birlikte bu durum değişmeye başlamıştır. Özellikle III. Selim döneminde Ermeniler arasında yayılmaya başlayan milliyetçilik fikri bu duruma katkı sağlamıştır. Nitekim henüz 1815’te Osmanlı Devleti’nde bir Şark sorunu olduğu resmî şekilde tellaffuz dahi edilmiştir. Çalışmamızda da III. Selim döneminde Ermeniler arasında yayılmaya başlayan milliyetçilik öğretileriyle birlikte, bu öğretilerin Ermeni milletini nasıl etkilediği ve Ermenilerin milletinin de Şark sorunu kapsamına nasıl girdiği ele alınmaktadır. Ayrıca çalışmamızda Rusya gibi dış güçlerin Şark sorunu bağlamında azınlıklara nasıl yaklaştıklarına da kısaca değinilmiştir.
Keywords
Abstract
The Armenians are one of the ancient societies who lived in Ottoman Empire. Then the socio-cultural relationships, between Armenian and Turks, are more positive compared to other non-muslim societies. From the Seljuks to last century of Ottomans, these relationships are continued positive. But of the early 19th century, these positive relationships had began to change. Especially, the period of Selim III, nationalist ideas were caused in this case. In 1815, it began talking officially about the East issue. In this paper are discussed that the Armenias were affected or not, If they were affected, how were the Armenians affected, then how they got involved in the East issue? Additionally in our paper mentioned that how did the foreign states like Russia approach the minorities who lived in Ottoman Empire, in the context of the East issue?
Keywords
- Başbakanlık Osmanlı Arşivi, Hatt-ı Hümâyûn, 256/ 25754, 261/ 15082, 526/ 25754.Afyoncu, Erhan, Tanzimat Öncesi Osmanlı Tarihi Araştırma Rehberi, İstanbul 2006. Ahmed Cavid, Hadîka-i Vekâî, Hzr. Adnan Baycar, Ankara 1998.
- Aksoy, Bilal, Tarihsel Değişim Sürecinde Tunceli, İstanbul 1985. Ali Haydar Emir, Mücmel Tarih-i Osmânî, İstanbul 1328.
- Altınay, Ahmed Refik, Kabakçı Mustafa, İstanbul 2010.
- Artinian, Vartan, Osmanlı Devleti’nde Ermeni Anayasasının Doğuşu (1839-1863), İstanbul 2004. Aslanapa, Oktay, Sanatı, Tarihi, Edebiyatı ve Musıkîsiyle Kırım, İstanbul 2003.
- Babinger, Franz, Mahomet II- Le Conquérant Et Son Temp (1432- 1481), Paris 1954.
- Belâzürî, Ebu’l-Abbas Ahmed b. Yahya b. Câbir, Fütûhu’l-Buldân, Beyrut- Lübnan 1987. Boettiger, Louis Angelo, Armenian Legends And Festivals, Minneapolis 1920.
- Çelik, Nevzat, Urartu Kaya Mezarları ve Ölü Gömme Gelenekleri, Ankara 2000.Edmondo de Amicis, İstanbul (1974), Çvr. Beynun Akyavaş, İstanbul 2006.
- Eryılmaz, Bilal, Osmanlı Devleti’nde Gayr-ı Müslim Tebeanın Yönetimi, İstanbul 1996.Ghazarian, Jacop, The Armenia Kingdom in Cilicia During The Crusades, London 2000. Govessis, Georgios, 1878’de Şark Meselesi ve Osmanlı Rum Basını, İstanbul 2002.
- Gök, Bilal, “Büyük Selçuklu Devleti’nde Ermeniler: Başlangıcından Melikşah’ın Ölümüne Kadar(1018-1092)”, AVRASYA Uluslararası Araştırmalar Dergisi, Cilt:4, Sayı:7, Temmuz 2015 Halaçoğlu, Ahmet, 1895 Maraş ve Zeytun Olayları, İstanbul 2007.
- Hastings, Adrian, A World History of Christianity, London 1999.
- Heredotos, The History of Heredotos, Trc. George Rawlinson, London 1948. Karal, Enver Ziya, III. Selim’in Hatt-ı Hümâyûnları, Ankara 1999.
- Kaşgarlı, M. Aktok, Kilikya’ya Tabi Ermeni Baronluğu Tarihi, Ankara 1990.
- Kılıç, Davut, ‘İstanbul Ermeni Patrikhanesi’nin Bağımsızlık Hareketine Yönelişi’, Osmanlı, Ankara 1999.
- Kuran, Ercüment, Avrupa'da Osmanlı İkamet Elçiliklerinin Kuruluşu ve İlk Elçilerin Siyasi Faâliyetleri 1793-1821, Ankara 1988.
- Külekçi, Cahit, ‘Fransız İhtilali ve Ermeni Milliyetçiliğinin Doğuşu’, İnönü Üniversitesi, İlahiyat Fakültesi Dergisi, V/I, Malatya 2014.
- _____, Sosyo- Kültürel Açıdan Ermeniler ve Türkler (İstanbul Ermenileri), İstanbul 2010. Leete, Frederick Delan, Christian Brotherhoods, London 1912.
- Özalp, Mehmet Nazmi, Türk Mûsıkîsi Tarihi, Derleme Çalışması, Ankara 1986. Öztuna, Yılmaz, Türk Musıkisi Ansiklopedisi, İstanbul 1976.
- P'awstos Buzandac'i', History of the Armenians, Çvr: Robert Bedrosian, New York 1985. Pamukciyan, Kevork, Biyografileriyle Ermeniler, İstanbul 2003.
- Sevim, Ali, Genel Çizgileriyle Selçuklu- Ermeni İlişkileri, Ankara 1983. Sevinç, Necdet, Ermeni İddiaları ve Gerçekler, İstanbul 2007.
- Seyfeli, Canan, İstanbul Ermeni Patrikliği, Ankara 2005.
- Şahin, Recep, Türk İdarelerinin Ermeni Politikaları, İstanbul 1988.
- Taş, Necati Fahri, Osmanlı- Ermeni İlişkileri, 1912- 1914 Vilâyât-ı Şarkıyye Islahatı, Erzurum 2006. Zekiyan, Bogos Levon, Ermeniler ve Modernite, İstanbul 2002.
