Er-Redd Ale'l-Mantıkıyyîn Adlı Eseri Çerçevesinde İbn Teymiyye'nin Fıkhî Kıyas ile Mantıkî Kıyas Arasındaki İlişkiye Dair Görüşleri
Author :
Abstract
İbn Teymiyye, İslam dünyasında Aristo mantığına yönelik en ciddî tepkileri gösteren alimlerin başında gelmektedir. O yazdığı er-Redd ale'l-mantıkiyyîn adlı eserinde mantığı çeşitli açılardan eleştirir-ken, mantıkta yer alan kıyasın usulcüler ve fıkıhçılar tarafından kulla-nılan kıyastan daha üstün olduğu fikrini reddetmekte, bunu çeşitli örnekler üzerinde ortaya koymaya çalışmaktadır. Biz bu makalemizde bir yandan mantıkî kıyas ile fıkhî kıyas arasındaki farklılıkları incele-meye, diğer yandan İbn Teymiyye'nin bu konudaki görüşlerini siste-matik hale getirmeye çalıştık.
Keywords
Abstract
The Thoughts Of Ibn Taymıyya About Analogical Reasıng [Qıyas] In The Fıqh And Logic In The Framework Of Hıs “Al-Rad Ale'l-Mantıqıyyîn” Ibn Taymiyya is one of the previous scholars who denied Aristotelian Logic in Islamic World. He criticized thic logic from different points in his book that is named “al-Radd ale'l-mantiqiyyîn [The objection against to the logicians]”. He refused the opinion that the analogical reasoning which is used in the Aristotelian logic is better than the one used by Islamic Jurists. He tried to prove his idea by examples. We tried to show the differences between the analogical reasining in both Aristotelian logic and Islamic Jurisprudence. And also we tried to systematize the thoughts of Ibn Taymiyya about this subject.
Keywords
- ÇALDAK, Hüseyin, Aristoteles Mantığının İslâm Usul Bilimlerine Etkisi, [Yayım- lanmamış Doktora Tezi], Atatürk Üniversitesi SBE, Erzurum, 2006.
- DUMAN, Soner, Şâfiî’nin Kıyas Anlayışı, TDV İSAM yayınları, İstanbul, 2009.
- EMİROĞLU, İbrahim, Klasik Mantığa Giriş, Elis Yayınları, Ankara, 2004.
- el-BÛTÎ, Muhammed Saîd Ramazan, "Eseru'ş-Şâfiî fî menheci't-tefkîri'l-İslâmî", el-İmâmu'ş-Şâfiî fakîhen ve müctehiden. Kualalimpur, 15 Ağustos 1990, ss. 489-502.
- FERAĞLÎ, Muhammed Mahmûd Muhammed, Buhûs fi'l-kıyâs. 1. Bâsım, Baskı yeri (?), Dâru'l-kitâbi'l-câmi'î, 1983.
- el-HUDARÎ BEK, Muhammed, Usûlü’l-fıkh, VI. Basım, Dâru’t-ticâreyyetü’l- kübrâ, Mısır, 1969.
- İBN TEYMİYYE, er-Redd ale’l-Mantıkiyyîn, (Tah. Muhammed Hasen Muhammed Hasen İsmail), Dârü’l-kütübi’l-ilmiyye, Beyrut, 2003.
- MAHMUD, Yusuf, el-Mantıku's-sûrî. 1. Basım, Devha, Dâru'l-hikme, Devha, 1994.
- MEHRAN, Muhammed Beyyumi, Medhal ile'l-mantıki's-suri. Kahire, Darü's- Sekâfe, 1989.
- MEYDÂNÎ, Abdurrahman Hasen Habenneke, Davâbitü’l-ma’rife ve usûlü’l-istidlâl ve’l-münâzara, 4. Basım, Dımaşk, Dârü’l-kalem, 1993.
- En-NEŞŞÂR, Ali Sâmi, Menâhicü’l-bahs ‘inde müfekkirî’l-İslâm, Dâru’n-nahdati’l- Arabiyye, Beyrut, 1984.
- EL-ÖMERÎ, Nâdiye Muhammed Şerîf, el-Kıyas fi't-teşrii'l-İslami: Dirase usuliyye fî beyani mekaneti ve eseruhu fî’l-cevanibi’t-tatbikiyye. 1. Basım, Cize, Hecr li'tTıbaa ve'n-Neşr, 1987.
- ŞÂBAN, Zekiyyüddin, İslâm Hukuk İlminin Esasları (Usûlü’l-Fıkh), (Trc. Prof. Dr. İbrahim Kafi Dönmez, Türkiye Diyanet Vakfı, Ankara, 1996.
- eş-ŞEVKÂNÎ, Muhammed bin Ali, İrşâdü’l-fuhûl ilâ takhîki’l-hakk min ‘ilmi’l-usûl, (tah. Ebu’l-Hafs Sâmî ibnü’l-Arabî el-Eşerî), Dârü’l-fadîle, Riyad, 2000.
- TAYLAN, Necip, Mantık, Tarihçesi, Problemleri, İFAV Yayınları, İstanbul, 1996.
- ZEYDÂN, Abdülkerim, el-Vecîz fî usûli’l-fıkh, Müessesetü’r-Risâle, Beyrut, 1987.
- ZUHAYLÎ, Vehbe, Usûlü’l-fıkhi’l-İslâmî, Dârü’l-Fikr, Dımaşk, 1986.